सुषमा मेरो पत्नी मात्र होइन 'बेष्ट फ्रेन्ड' पनि....

Vijay Kumar Panday :-१४ फरवरी , भ्यालेन्टाइन डे !
सुषमा मेरो पत्नी मात्र होइन 'बेष्ट फ्रेन्ड' पनि हो । एउटै स्त्रीमा , कुनै पनि मानिसले आफ्नो ' पत्नी र सबै भन्दा असल साथीको मिस्रण' पाउनु अपुर्व भाग्य हो । सुषमालाइ एकताका फिल्म अभिनेत्री अंशुमाला शाही भनेर बढता चिनिन्थयो । सुषमा उस्को घरमा बोलाउने नाम हो । २०४४ साल तिर , चलचित्र अभिनेत्रीहरुका बिषयमा मैले बनाएको एक टेलिभिजन कार्यक्र निर्माणका दौरानमा मैले सुषमालाइ पहिलो पटक देखे । देख्ने बित्तिकै बेहिसाब मन पराए । 'लभ एट फस्ट साइट' भन्ने शब्दावलि मेरा निम्ति कुनै किताबमा पढेको थेगो वाक्य नभएर , जिवनमा आफै महसुस गरेको यथार्त हो । नेपाली फिल्म इतिहास कै सर्वाधिक शिक्षित र सुस्कृत अभिनेत्री मध्धे एक , सुषमा संग , उनले चाहिन भने , म अर्को जिवनममा पनि विबाह गर्न चाहन्छु !

मेरा तमाम कमी कमजोरीहरुका बाबजुद पनि , सुषमाले आफ्नो तर्फबाट , मलाइ , अविरल रुपले माया दिइ राखी । सुषमाको माया म प्रति हमेशा सागर झै एकनास रहयो । कहिले घटबढ भएन । सुरुका बर्षहरुमा म सित बस्न सजिलो थिएन । घरबाहिरका मानिसहरुका निम्ति म एक प्रसिद्ध , सनकी र मनमौजी मानिस थिए भने , घर भित्र चाहि आफुले चाहेको कुरा 'हुनै' पर्ने जिद्दी बच्चा जस्तो थिए । मेरी आइरिस दिदी ब्रिजिट भन्थी ' सुषमाले घरमा दुइ होइन तिन वटा बच्चा हुर्काउनु पर्छ । तेस्रो बच्चा हुर्काउन चाहि असमम्भव छ । ' सारा र सारांस बाहेक ब्रिजिटले संकेत गरेको सुषमाको तेस्रो बच्चा अरु कोहि नभएर म नै थिए !

सुरुका बर्षहरुमा , ब्रिजिटले मलाइ 'सुध्रन असम्भव बच्चा ' ठोकुवा गरेता पनि पछि गएर , मेरा महान गुरुहरुको आशीर्बाद र सुषमाको अनवरत प्रेमले गर्दा मेरो जिवनका पछिल्ला बर्षहरुमा छाएको सुख , सन्तोष र शान्ति देखेर आजभोली ब्रिजिट खिस्स हासेर भन्छे ' विजयलाइ देखेर , मान्नै पर्ने हुन्छ , यो संसारमा मानिस , यसरी रुपान्तरित पनि हुन सक्दो रहेछ '

जिवनमा धेरै उतार चढाव देखे पछि मात्र मलाइ महसुस भयो - प्रेम भनेको 'अपेक्षारहित' रुपले दिने , दिने र दिदै मात्र जाने भावना र क्रिया नाम रहेछ । अर्को पक्षले 'लिए' बापत केहि फर्काएको छ वा छैन ? भन्ने हिसाब किताब कहिलै नगरि , दिदै मात्र जाने मानिस साचो अर्थमा 'प्रेमी' शब्दको हकदार हो । यो प्रसंङमा मैले , अत्यन्तै उच्च स्तरको आध्यामिक प्रेम वा विश्व प्रेमको कुरा गरि रहेको छैन । मैले 'यति' गरे बापत उस्ले मलाइ 'कति' गर्यो त ? भन्ने हिसाब किताब मनमा आउने बित्तिकै बुझनुस तपाइ कुनै प्रेममा होइन 'बिजनेश डिल ' मा हुनु हुन्छ । जब एक जोडी , बिना कुनै हिसाब किताब , एक अर्कालाइ एकहोरो रुपले खाली दिइ मात्र राख्छन तब भन्न सकिन्छ - वाह ! क्या प्रेम छ !!

त्यस अवस्थामा परम आश्चर्यको कुरा के छ भने , कुनै अपेक्षा नराखेर तपाइले निरन्तर दिइ मात्र राख्नु भयो भने भयो भने - तत्काल वा कुनै अर्को दिन भविष्यमा , तपाइले दिनु भएको भन्दा धेरै गुणा बडी प्रेम तपाइकोमा स्वचलित रुपले आफै आइ पु्ग्छ । यसको विपरित , यदि तपाइ आफ्नो प्रेमी संग अपेक्षा मात्र राखनु हुन्छ र तपाइको प्रेमी पनि तपाइ संग माया 'पाउन' मात्र चाह्न्छ, दिन जान्दैन भने दुबैको भागमा निरासा बाहेक केहि पनि हात लाग्ने छैन । एउटा 'मगन्ते' ले अर्को 'माग्ने' लाइ के पो दिन सक्छ र ? एक भिखारीले अर्को भिखारीलाइ के पो दिन सक्छ र ? दुबैले , एक अर्कालाइ अपेक्षारहित रुपले दिइ राखे पो भन्न सकिन्छ - वाह ! क्या प्रेम छ !!

हुनत आजभोली दुनियामा प्रेमको नया परिभाषा आएको छ जस्ले भन्छ - 'प्रेम भनेको लिने -दिने बराबर हुनु पर्छ ' । यो सुनेर मलाइ हांसो उठछ । मानौ प्रेम भनेको अरु केहि नभएर लेखापालको 'ट्रायल ब्यालेन्स ' हो जहा डेविड र क्रेडिट बराबर हुन अनिवार्य छ ! नारान गोपाल दाइले गाएको एक गीत छ ;

'मायाको आधारमा
समझौता नै हुन्छ
लिनु पर्ने जे छ
दिनु पर्ने जे छ
त्यो बराबर हुन्छ '

यो गीतका समबन्धमा , मैले नारान दाइ संग एक दिन ठट्टा गर्दै सोधे 'दाइ , यो गीत कुनै 'एकाउन्टेन्ट' ले लेखेको हो कि क्या हो ?' सुनेर मस्त हासेका थिए नारान दाइ । एक छिन पछि जवाब दिए ' यो एक व्यबाहरिक सत्यको गीत हो , अल्टिमेट टुथ ( पारमार्थिक सत्य ) होइन ' ।

नारान दाइको त्यो मस्त हांसो सम्झेर , आज पनि मेरो ओठमा , एक मु्स्कान स्वचलित रुपमा उत्पन्न हुन्छ । सुषमा मलाइ भन्छे ' जब जब तिमी मस्त भएर खुसीले मुस्कुराउछौ , मेरो सारा संसार उज्यालिन्छ ! '

( प्रिय फेसबुक मित्रहरु , आजको यो पोस्टिङ प्रकाशनको तैयारीमा रहेको मेरो पुस्तक बाट साभार लिइएको हो । यसमा लेखिएका शब्दहरुलाइ त्यसको मुल स्रोत उदधृत गरेर मात्र प्रयोग गरि दिन हुन बिनित अनुरोध गर्दछु । सबै , सबैलाइ प्रेम दिवशको शुभकामना । सबैका ह्दयमा प्रेम र शान्तीका भाव बढदै जाउन !!! )

' बाटो हो कि कुबाटो ?
अन्धोलाइ के को मतलब?
आखै हुने पनि ठोकिन्छ जिन्दगी !
पानीमा होइन , बालुवामा लेखिन्छ जिन्दगी !!
तर , एउटै लहरले मेटिन्छ जिन्दगी !!!

 

From:- 

http://www.facebook.com/vijaykumarpanday

Valentine

History of Valentines Day

Is the history of Valentines Day expressed in the current celebration of yummy chocolates, lovely cards, and sparkling engagement rings? What is the story behind such a highly-retailed celebration?

Some say the day is named after a bishop named Valentine, who was stationed in the Roman Empire. Claudius II was the Emperor at that time. He thought that unmarried men made better soldiers, so he decided to make it a law that young men could not marry. Around 270 A.D., Valentine took pity on the ostracized soldiers who were not permitted to marry or see their sweethearts.

He became an advocate of these young lovers and began to perform secret marriages. He was soon found out and jailed. Emperor Claudius II attempted to convert Valentine to begin worshipping the Roman gods, but Valentine refused. Instead, he tried to convert Claudius to Christianity and Valentine sentenced to be executed on February 24, 270.

Another version of the history of Valentines Day tells that Valentine fell in love with his jailer’s daughter. Just before his death, he sent her a note and signed it “from your Valentine.” An aura of romance surrounded his demise and those who knew about it spread the tale. Bishop Valentine became Saint Valentine with his fame extending to England and France.

After his death, Valentine then became what is known as a “Patron Saint.” Some considered him the spiritual overseer of an annual festival in which young Romans would distribute cards of affection to those they wished to formally see. This festival was held each February 14. There are Valentine cards in museums worldwide that date back to 1415.

February has been the month to celebrate love ever since the Middle Ages.


My Valentine
Valentines is near
Just wishing you were here
You will always be near
My heart will never be the same
Beneath my skin, my soul lies waiting for you
Everyday I think of you I feel blue
Never give up hope
Remembering the first kiss
All I ask is to be with you
And for you to be my Valentine
For I will always cherish your heart in mine



Amit Bhattarai
Email:- sharam7@gmail.com

छोरा थिए, छोरी भए

काठमाडौ, 
'अब मलाई केटलिन पन्त भन्नु होला,' अलिकति लजाएको लवजमा उनले भनिन्, 'प्रतीक नाम मलाई जहिले पनि अड लाग्थ्यो, त्यो म होइन भनेर अहिले बल्ल प्रमाणित भएको छ ।'

कलाकार सन्तोष पन्तका छोरा प्रतीक अब छोरीमा परिवर्तन भएका छन् । सानैदेखि छोरीको जस्तै व्यवहार गर्ने प्रतीकले २२ दिनअघि थाइल्यान्डको सुर्पोन क्लिनिकमा आफ्ना पुरुष अंगलाई महिला अंगमा परिवर्तन गराएका हुन् । आठ घन्टे शल्यक्रियापछि उनी पूर्णरूपमा युवती बनेको उनको मेडिकल प्रोग्रेस रिपोर्टमा उल्लेख छ । थाइल्यान्डको कन्सुरीमा अवस्थित अस्पतालमा २० दिन आराम गरेपछि उनी शुक्रबार घर फर्किए ।

त्यसलगत्तै १८ वर्षे प्रतीकले लिङ्ग मात्र होइन, नामसमेत परिवर्तन गरेका छन् । र, अब उनी भएका -की) छन्- केटलिन ।

नेपालमा हतपती नसुनिएको यस्तो कार्यलाई पन्त परिवारका सदस्यले सामान्य रूपमा लिएका छन् । घरमा 'लक्ष्मी' को आगमन भएको खुसीमा पन्त परिवारमा हर्षोल्लास छाएको छ । आफन्त एवं शुभेच्छुकले मिठाई एवं फलफूल ल्याएर खुसी बाँडिरहेका छन् ।

'जेठी छोरीको दुर्घटनामा निधन भएपछि हामीले सधैं छोरीको कल्पना गर्‍यौं,' आमा प्रतिभाले कान्तिपुरसँग भनिन्, 'उनी गर्भमा छँदै मैले छोरीको कामना गरेकी थिएँ, आज १८ वर्षपछि साँच्चै छोरी पाउँदा अपार हर्ष लागेको छ ।'

केटलिनका दाजु साकारका अनुसार सानैदेखि गुडियासँग खेल्न मन पराउने र स्त्री शुलभ व्यवहार गर्ने भएकैले परिवारका सदस्यहरूले उनलाई छोरीझैं व्यवहार गर्थे । 'हामी क्रिकेट खेल्न ब्याट लिएर घरबाट हिँड्दा उनी आमासँग सपिङ जान मन पराउँथिन्,' टेलिभिजन कार्यक्रमका निर्माता साकारले भने, 'जब कोही व्यक्ति मानसिक रूपमा युवती छ भने उसलाई शारीरिक रूपमा पनि त्यो हक दिनुपर्छ भनेर हामीले साहसिक निर्णय गरेका हौं ।'

१७ वर्षको हुँदासम्म दाह्रीजुंगा नपलाएको एवं ठूला गाजलु आँखासहित असाध्यै सुन्दर देखिपछि परिवारले उनलाई विज्ञानको सहयोगले महिला बनाउने निर्णय गरेको हो । उनको शल्यक्रिया गर्न करिब २० लाख खर्च भएको पारिवारिक स्रोतले बताएको छ ।

सात कक्षा पढ्दाताका किशोरी व्यवहार देखाउन थालेपछि परिवारले केही समय मानसिक चिकित्सकको निगरानीमा समेत राखेको थियो । शिक्षण अस्पताल महाराजगन्जका चिकित्सकले शरीर पुरुष भए पनि स्त्रीजन्य हार्मोन्स बढी भएकाले त्यही रूपमा स्वीकार गर्न परिवारलाई आग्रह गरेको थियो । चिकित्सककै निगरानीमा उनलाई एक वर्ष महिला साथीहरूसँग राखिएको पनि परिवारका सदस्यले बताए । 'त्यतिबेला महिला समूहमा रहँदा एक पार्टीमा केही युवाले डान्स प्रपोज गरेपछि म आफैं छक्क परें,' केटलिनले भनिन्, 'यसले म राम्री पनि रहेछु, कुनै युवकसँग मेरो विवाह हुन सक्छ भनेर कन्पिmडेन्स भयो ।'

चिकित्सकले 'थाइल्यान्डमा गएर अप्रेसन गर्न सक्छौ' भनेर हौसला दिएपछि आफू शारीरिक रूपमै महिला बनेको उनले बताइन् । चिकित्सकले उनमा रहेको अपुग महिला हार्मोन विकसित गर्न एक वर्षसम्म औषधि सेवन गराएका थिए । औषधि सेवनले उनको स्तन जवान युवतीको झैं बनेपछि थाइल्यान्डका वरिष्ठ जेन्डर चिकित्सक डा. सुपोर्नले शल्यक्रिया गरी पुरुष यौनाङ्गलाई पनि परिवर्तन गरेर स्त्री यौनाङ्ग बनाएका हुन् ।

'पुराना अंगको कुनै पनि नसा नफ्याँकीकन नयाँ अंग बनाइएको छ,' केटलिनले भनिन्, 'धेरै मानिसलाई ममा महिला अंग छैन कि भन्ने भ्रम भएको छ, तर म पूर्णरूपमा युवती भइसकेकी छु ।' डा. सुपोर्नले दिएको प्रोग्रेस रिपोर्टअनुसार उनी तीन महिनापछि शारीरिक सम्पर्क गर्न सक्ने अवस्थामा पुग्छिन् भने एक वर्षपछि पूर्ण स्वस्थ बन्न सक्छिन् । केटलिनले भविष्यमा असल युवकसँग विवाह गर्ने इच्छा राखेकी छन् । गर्भाधान गर्न चाहेको खण्डमा भने उनले छुट्टै शल्यक्रिया गरी पाठेघर प्रत्यारोपण गर्नुपर्ने छ । उनले हार्मोन्स प्रयोग गरी स्तन बढाएको र टाटुसमेत खोपाएको समाचार आएको थियो । 'मैले स्तनमा टाटु खोपाएकी छैन,' लिङ्ग परिवर्तनपछि पहिलोपल्ट कान्तिपुरसँग कुरा गर्दै उनले भनिन् ।

उनले केही वर्ष पहिले टेलिभिजन कार्यक्रम 'हिजो आजका कुरा' एवं केही विज्ञापनमा बालकलाकारको भूमिकामा समेत खेलेकी थिइन् । एसएलसीमा डिस्टिङसन एवं 'ए' लेभलमा प्रथम श्रेणीमा हालै उत्तीर्ण भएकी उनी औषधि विज्ञानमा विद्यावारिधि गर्ने योजनामा छिन् ।

नागरिकता र पासपोर्टमा पुरुष चिनारी रहेकाले विदेश जाँदा वा नेपालमा कुनै काम गर्दा अप्ठ्यारो पर्ने भएकाले नागरिकतामा पनि लिङ्ग परिवर्तन उल्लेख गर्न जिल्ला प्रशासन कार्यालय काठमाडौंमा निवेदन दिएकी छन् ।
-केटलिनसँगको विस्तृत अन्तर्वार्ता शुक्रबारको कान्तिपुर साप्ताहिकमा प्रकाशित हुनेछ ।)

Poem

d}n] b]v]sf] 5'

xf], d}n] b]v]sf] 5'
xnf] / sf]bfnf]sf] kl/>d;+u} kl;gf k'5\b}
;";]nLdf /dfpg] dfG5] b]v]sf] 5', clg
gf]6sf] tlsofdf 6fpsf] /fv]/ lgGb|fdf
56k6fpg] ct[Kt dfG5] klg b]v]sf] 5'
xf], d}n] b]v]sf] 5'
ljxfgLsf] lem;ld;] ;+u;+u}
b]j b]jtfsf d"lt{df km"n c5]tf 5s]{/ cfkm\gf] / cfkmGtsf]
enf]sf] sfdgf ug]{ dfG5] b]v]sf] 5', clg
ToxL lem;ld;];+u} cflzjf{b dfUg Pp6f dfG5]
csf]{ dfG5]sf] rfs/Ldf 9f]sf s'/]sf] klg b]v]sf] 5'
xf], d}n] b]v]sf] 5'
kmf]>f zJbx?sf] hfnf] a'g]/ efif0f ub}{
b]z agfpg lg:s]sf] dfG5] b]v]sf] 5' clg
ef]nLsf] ld7f] ;kgf af]s]/ a]nfa]nfdf yKk8L ahfpb}
sNkgfd} /dfpg] dfG5] klg b]v]sf] 5'
xf], d}n] b]v]sf] 5'

 

ncthakur.itgo.com

यसरी गरे डीआईजीले पत्नीहत्या

काठमाडौ, माघ ९ -
सशस्त्र प्रहरीका डीआईजी रञ्जन कोइरालाले श्रीमती गीता ढकालको हत्या नियोजित रूपमा एक्लैले गरेको अनुसन्धानहरूबाट खुलेको छ । कोइरालाको बयान, घटनाको प्रकृति र उनका चालकले दिएको बयानसमेतबाट यो तथ्य फेला परेको हो । पक्राउ परेलगत्तैको बयानमा ४ लाख रुपैयाँ दिएर अरूलाई हत्या गर्न लगाएको बताएका कोइरालाले थप बयानका क्रममा आपै+mले मारेको स्विकारेका हुन् । तर अझै पनि उनले दिएको बयान सत्य हो/होइन अनुसन्धान भइरहेको काठमाडौं प्रहरी प्रमुख एसपी राजेन्द्र श्रेष्ठले बताए ।

 कोइरालाले प्रारम्भिक सोधपुछमा पुस २७ गते बिहान घर पुगेर छोरालाई लिएर हिँडेको बताएका छन् । छोरालाई लिएर सुन्धाराको सिभिल मल र भाटभटेनीमा सपिङ गरिरहेका बेला गीताले फोन गरेपछि आफू फेरि घर गएको बताएका छन् । 'गीताले दुई छोराको व्रतबन्धबारे कुरा गर्नुछ, आउनु भनेर फोन गरेपछि म फेरि गएको थिएँ,' कोइरालाले बयानमा भनेका छन् । त्यसपछि चालकलाई छोरा घुमाउनु भनेर आफू ट्याक्सी लिएर चपलीस्थित घर गएको उनको बयान छ ।

'गफ गरिरहेका बेला हामीबीच कुरा मिलेन, उसलाई एक थपड हानें,' कोइरालाले प्रहरीलाई भनेका छन्, 'अझ रिस उठाएपछि मैले खुट्टामा छिर्के लगाउँदा भुईंमा लडेपछि म रिसाएर बेडरुम बाहिर निस्किएँ ।' आफू १५ मिनेट बस्दा पनि केही आवाज नआएपछि पुनः भित्र गएको उनले बताए । 'अरू बेला पनि लडेको र बेहोस भएको नाटक गर्ने गरेकाले त्यत्तिकै छाडेर बैठक कोठामा आएर बसें,' कोइरालाको बयान छ, 'थप आधा घन्टा पखर्ंदा पनि केही चालचुल आएन, भित्र गएर शरीर चलाउँदा त मरिसकिछन् । त्यसपछि अत्तालिएर के गर्ने र कसो गर्ने भएँ ।'

गीताको मोबाइल अफ गरिदिएर आफू पेट्रोलको प्रबन्ध गर्नतर्फ लागेको बयान दिएका छन् । 'महाराजगन्जसम्म ट्याक्सीमा आएर पेट्रोल राख्न ३० लिटरको जर्किन खरिद गरेर पेट्रोल खरिद गरें,' उनले भनेका छन्, 'उज्यालोमा शव निकाल्दा शंका गर्ने भएकाले अँध्यारो नभइन्जेल पर्खिएँ ।' त्यसपछि घरपछाडि ढोकाबाट शव निकालेर गाडीमा राखेर लगेको बताएका छन् । कोइरालाको बयानमा गीताले आफूलाई ल्यान्ड लाइन नम्बरबाट फोन गरेको उल्लेख छ । प्रहरीले त्यो नम्बर र समयबारे कल डिटेल अध्ययन गरिरहेको छ । 

अनुसन्धानमा संलग्न एक अधिकृतले भने कोइरालाले हत्या नियतपूर्वक गरेको पाइएको बताए । 'गीताले छोराहरूको व्रतबन्धबारे कुरा गर्न बोलाएको भए उनले चालक र छोरालाई बीचैमा छोडेर आफू ट्याक्सी लिएर जान जरुरत हुँदैनथ्यो,' उनले भने ।

कोइरालाले गीताको घाँटी थिचेर हत्या गरेको प्रहरी अनुमान छ । गीताको बेडमा भएको सिरानीको खोलले घाँटी थिचेर हत्या गरेको हुन सक्ने प्रहरीको भनाइ छ । 'फिंगर पि्रन्ट लुकाउन उनले सिरानीको खोल प्रयोग गरेको हुन सक्छ,' ती अधिकृतले भने ।

क्रिमिन साइकोलोजीमा स्नातकोत्तरसमेत गरेका कोइरालाले नेपाल प्रहरीमा डीएसपी हुँदा अपराध महाशाखामा काम गरेका थिए । उनले शव लुकाउन काम गरेको र पढेको दुवै अनुभवलाई प्रयोग गरेको देखिएको छ ।

श्रीमतीको हत्यापछि उनले शव मकवानपुरको पालुङसम्म पुर्‍याउन आफूलाई डीआईजीको हैसियतले प्राप्त सशस्त्र प्रहरीको बा१झ ६२१३ नम्बरको गाडी प्रयोग गरेका

थिए । बयानका क्रममा उनले शव सरकारी गाडीमै राखेर लगेको बताएपछि गाडी हेर्न काठमाडौं प्रहरी प्रमुख एसपी राजेन्द्र श्रेष्ठ र अपराध महाशाखाका एसपी सुरेशविक्रम शाह सशस्त्र मुख्यालय पुगेका थिए । 'गाडीमा उनले भनेअनुसारकै प्रमाण फेला पर्‍यो,' श्रेष्ठले भने, 'शव बेरेर लगेको कम्बलको टुक्रा र पेट्रोलको गन्ध थियो ।'

प्रहरीका अनुसार पुस २७ गते राति काठमाडौंबाट बाहिरिएको नदेखिए पनि २८ गते बिहान साढे ३ बजे नागढुंगा चेकपोस्टबाट उक्त गाडी भित्रिएको देखिएको छ । प्रहरीले कोइरालालाई सघाउनेबारे अनुसन्धान भइरहेको जनाएको छ ।


प्रकाशित मिति: २०६८ माघ १० ११:२०

हल्ला सुनेकै भरमा

Sabitra Uprety
Itahara,Morang

हल्ला सुनेकै भरमा, नातानै तोडि गयौ ।।
नसोधी एकपल्ट मलाई, बाटोनै मोडि गयौ ।।
अनगिन्ती छन् समाजमा, प्रेम गर्नेहरुका दुस्मन
सत्य तथ्य कुरै नबुझि, बिचमै मलाई छोडिगयौ।।
नसोधी एकपल्ट मलाई, बाटोनै मोडि गयौ ।।
आँखा थियौ संसार देख्ने, अन्धकारनै बनाई गयौ
के पर्यो र त्यस्तो बाध्यता, पाराई घुम्टो ओढि गयौ ।।
नसोधी एकपल्ट मलाई, बाटोनै मोडि गयौ ।।

जिबनी

चाँदनी शाह

चाँदनी शाह “धर्ती भई एकचोटि सही हेर अरूले कुल्चेको – आगो भई एकचोटि बली हेर अरूले तापेको” कवयित्री चाँदनी शाहको कलमले यथार्थताको धरातल समातेको पाइन्छ । पीडा, बोझ र समस्यालाई अनुभूति गर्न र तिनै बेहोरा कल्पना गर्नमा निक्कै भिन्नता हुन्छ । राष्ट्रिय दायित्वमा रहेर पनि आफ्नो जिन्दगानीलाई सरलताका साथ अरूमाझ प्रस्तुत गर्ने काम कठिन हुन्छ र त्यो एउटा तपस्या पनि मानिन्छ । रानी ऐर्श्र्यबाट चाँदनी शाहको नाउँद्वारा साहित्यको सृजना हुने गथ्र्यो । त्यसैले पनि ‘चाँदनी शाहका रचना’ (गीतिकवितासङ्ग्रह : २०४३) नेपाली जनजीवनमा चर्चित भयो । कवयित्री शाहका काव्यमा नेपाली जनजीवनको टड्कारो प्रतिविम्ब पाइन्छ । शाहका प्रायः सम्पूर्ण गीतिकविताहरू तारादेवीद्वारा गाइएका छन् भने अधिकांश गीतहरू नातिकाजीद्वारा सङ्गीतबद्ध भएका छन् । चाँदनी शाहका गीत नारायणगोपाल, शिवशङ्कर, तारा थापा, मिलन चँखू, आनन्द कार्की र कुन्ती मोक्तानद्वारा पनि गाइएका छन् भने उनका गीतमा अम्बर गुरुङ, शिवशङ्कर, दीपक जङ्गम र शिलाबहादुर मोक्तानका सङ्गीत पनि परिसकेका छन् । उनका रचनाको विविध भाषामा अनुवाद भएको छ भने प्रतिनिधि नेपाली साहित्यकारका समीक्षामा आधारित नरेन्द्रराज प्रसाईको सम्पादनमा ‘चाँदनी शाह : आफ्नै आकाश, आफ्नै परिवेश’ (२०४३) नामक बृहत् समालोचनात्मक ग्रन्थ पनि प्रकाशित भएको छ । कविराजा म.वी.वि. शाहकी पुत्रबधू चाँदनी शाहलाई पनि नेपाली साहित्यिक धरातलमा पाउनाले नेपाली माटोमा गौरवको एउटा अर्को घटना पनि थपिएको मानिन्छ । तत्कालीन समयलाई दृष्टिगत गरेर भन्ने हो भने साहित्यिक समाजमा चाँदनी शाहको पदार्पण हुनु भनेको सम्पूर्ण साहित्यिक जगत्ले ओजस्विता प्राप्त गर्नु हो । चाँदनी शाहको संवत् २००६ कात्तिक २२ गते सोमबार काठमाडौंको लाजिम्पाटमा जन्म भएको थियो । जनरल केन्द्रशमशेर जङ्गबहादुर राणा तथा रानी राज्यलक्ष्मी राणाकी ज्येष्ठ सुपुत्री चाँदनी शाहको राणादम्पतीको सुयोग्य संरक्षणमा बीस वर्ष व्यतीत भएको थियो । चाँदनी शाहको विवाह तत्कालीन युवराजाधिराज वीरेन्द्रका साथ २०२६ सालमा भयो । वैवाहिक जीवनमा गुथिएपछि चाँदनी शाहको काव्यधाराले खास गरेर औपचारिकताको मोड आरम्भ गरेको थियो । प्रणयमा उनिएपछि नै शाहद्वारा पत्रि्रेममा समर्पित रचनाहरू निर्माण हुन थालेका थिए : तिमीलाई हासेर बिदा मात्रै दिइसकेथें आँसु झरिसकेछन् म तिनलाई पुछ्न थालें तिमी मलाई छाडी गैसकेका मात्रै के थियौ तिमी र्फकने दिन म हतारिंदै गन्न लागें । चाँदनी शाहले प्रारम्भिक शिक्षा खरसाङ दार्जिलिङको सेन्ट हेलेन्स कन्भेन्ट र सेन्ट मेरिज स्कुल जाउलाखेलमा अध्ययन गर्दै कान्तिर् ईश्वरीराज्यलक्ष्मी हाईस्कुलमा प्रवेश गरेकी थिइन् । उनले पद्मकन्या कलेजबाट आईए द्वितीय श्रेणीमा र त्रिभुवन विश्वविद्यालयबाट प्राइभेट परीक्षार्थीका रूपमा बीए द्वितीय श्रेणीमा उत्तीर्ण गरेकी थिइन् । चाँदनी शाह सानैदेखि ‘हुने बिरुवाको चिल्लोपात’मा गनिन थालिन् । उनको साहित्य र सङ्गीतमा सानैदेखि विशेष अभिरुचि थियो । यसका अतिरिक्त विविध खेलहरूमा पनि शाहले अभिरुचि राखेको पाइन्थ्यो । उनका मनपर्ने खेलहरू ब्याडमिन्टन, टेबुलटेनिस र रिले थिए । चाँदनी शाहमा अङ्ग्रेजी रोमान्टिक कवि विलियम वर्डर्स्वर्थका कविताको प्रभाव थियो । प्रकृतिचित्रणमा रमाउने कवि वर्डर्स्वर्थ र अन्य रोमान्टिक कविका कविता नै शाहका अभिरुचिका प्रमुख प्रेरक बन्न गए । साथै शाहमा नाटककार विलियम शेक्सपियरका कृतिहरूको अध्ययनबाट उत्कृष्ट साहित्यले जीवनमा कसरी मार्गदर्शनको कार्य गर्छ भन्ने भावना पनि सृजना भएको थियो । चाँदनी शाहका लागि नेपाल अत्यधिक प्यारो थियो । नेपालको अत्यधिक सुन्दर प्राकृतिक बनोट अर्थात् यहाँका डाँडापाखा, खोँच, बेँसी, खोलानाला, झर्ना, हिमाल र पहाडका श्रृङ्खला एवं तराईका फाँटहरू चाँदनी शाहका काव्यका प्रेरक तत्त्व रहेका छन् । त्यसैले उनीबाट आफ्नै माटो, आफ्नै दृश्य अनि आफ्नै सौन्दर्यको यथार्थ परिकल्पना नै काव्यिक पटभूमिमा प्रस्तुत हुने गर्दर्थ्यो । जसमा शाहको प्रणयभावना पनि टयाप्पै टाँसिएको हुन्थ्यो र त्यही नै शाहको यथार्थ जिन्दगानी हुन्थ्यो : उकाली ओरालीहरूमा भन्ज्याङ अनि चौतारीहरूमा सुन्दर ती दहहरूमा हिमालका विशाल छातीहरूमा जहाँजहाँ जान्छौ तिमी म पाइला बनी पछयाइरहन्छु ती छहरा खोला खहरेहरूमा सम्झना बनी बगिरहन्छु । गीतलेखनझैं चाँदनी शाहमा सङ्गीतकलाको पनि त्यत्तिकै सोख थियो । चाँदनी शाहले आफ्नो विद्यार्थीजीवनमा काठमाडौंको कलानिधि सङ्गीत महाविद्यालयमा पनि अध्ययन गरी प्रमाणपत्र प्राप्त गरेकी थिइन् । चाँदनी शाहका कवितामा सुन्दर, शान्त र सौम्य भावना ओतप्रोत भएको पाइन्छ । उनीबाट औपचारिक रूपमा संवत् २०३० सालदेखि नेपाली काव्यमा निरन्तर कलम चलाइएको थियो । शाहका कवितामा नेपाली जीवनशैली समेटिएको छ, प्रकृतिका मनमोहक दृश्यहरू समेटिएका छन्, मायाप्रीतिका भावहरू सलबलाएका छन्, नेपाल र नेपाली जातिप्रति आस्था जगमगाएका छन् र राष्ट्रियताका भावना फरफराएका छन् । चाँदनी शाह राजदरबारमा रहेर पनि उनका सृजनामा गाउँका झुप्राझुप्राहरूको वास्तविक अवस्थाको अभिव्यक्त पाइन्छ । हिलोमा होस् या राजदरबारमा होस् जहाँ पनि कमल फुल्न सक्छ भन्ने बेहोराको सग्लो प्रमाण नै चाँदनी शाह थिइन् । किनभने उनी राजदरबारमा नै फुलेकी थिइन् । रानी ऐर्श्वर्य अर्थात् चाँदनी शाहबाट दीपेन्द्र, श्रुति र निराजनको जन्म भयो । उनीबाट आफ्ना सन्ततिहरूलाई पनि प्रेरित गरिएकाले उनीहरूबाट पनि कविता र गीतहरू रचिए अनि कलाकृतिहरू पनि सृजना गरिए । यथार्थ र भावनामा उत्तिकै डुबुल्की मार्न रमाउने चाँदनी शाहको उर्वर लेखनीमा सन्तुलित जीवनदृष्टि पाइन्छ । जुनसुकै धारणामा आबद्ध समालोचक, साहित्यकारहरू, सङ्गीतका श्रोताहरू र पाठकहरूले कवयित्री शाहका रचनामा आफ्नै राष्ट्रको जनजीवन, भावना र चेतनाको ढुकढुकी जीवन्त रूपमा पाइन्छ भनी टिप्पणी गरेका छन् । यथार्थमा कवयित्री चाँदनी शाहका रचनाहरू मार्मिक छन्, प्रेरणादायी छन् र पथप्रदर्शक छन् । मोतीझैं सुन्दर शैलीले सुसज्जित उनका काव्यमा आफ्नो बेग्लै आकाश र आफ्नो बेग्लै परिवेश स्थापित भएको छ । कवयित्री शाहले काव्यसृजनामा मात्रै समय प्रदान गर्ने त्यतिसारो अवसर थिएन । रानीका रूपमा पनि चाँदनी शाह राष्ट्रको विकासका लागि चिन्तनशील रहनुपथ्र्यो । चाहे राजा वीरेन्द्रसँग देशविदेशको भ्रमणमा सरिक भएर होस्, चाहे सामाजिक सेवा राष्ट्रिय समन्वय परिषद्को स्थापना र अध्यक्षता ग्रहण गरेर होस्, चाहे पशुपतिक्षेत्र विकास कोषको अध्यक्षता गरेर होस् अनि चाहे नेपाल स्काउटको प्रमुख संरक्षक भएर होस्- चाँदनी शाहको राष्ट्रिय दायित्व विराट् थियो । तर यति हुँदाहुँदै पनि चाँदनी शाहबाट आफ्नो काव्यात्मक व्यक्तित्वलाई निरन्तर जनसमक्ष प्रस्तुत गरिएको पाइन्छ । प्रतिभाकी धनी, नेपाली साहित्यकी चर्चित स्रष्टा रानी ऐर्श्वर्य अर्थात् चाँदनी शाहको २०५८ जेठ १९ गते शुक्रबार राति गोली हानी हत्या गरियो । त्यस गोलीकाण्डले कवयित्रीको भौतिक चोला क्षतविक्षत भएको थियो । त्यस घटनापछि प्रायः सारा नेपाली रोए । तर नेपाली संसारमा कवयित्री चाँदनी शाहको व्यक्तित्व र कृतित्व चिरञ्जीवी छ । उनका यस्ता रचनाहरू नेपाली परिवेशमा अनन्त अनन्तसम्म रहनेछन् : उठेको रहेछ फोका त्यो फेरि फुटेर पानी भो माटोले बनेको देह त्यो फेरि गएर माटो भो छुटेको रहेछ अणु त्यो आज मिलेर पूर्ण भो मायाले रचेको खेल यो आज आएर अन्त भो । - नरेन्द्रराज प्रसाई साभार सा . घर बाट